spis treści › podręcznik maryjski › wprowadzenie: samogłoski

We współczesnym literackim języku maryjskim występują poniższe samogłoski:

iüu
eöəo
a

W języku maryjskim długość samogłosek nie ma znaczenia, innymi słowy nie rozróżnia się długich i krótkich samogłosek (chociaż zredukowana samogłoska [ə] jest wymawiana nieco krócej od pozostałych). Nie ma dwugłosek.

Poniżej jest opis poszczególnych samogłosek. Znak akcentu (◌́) nad samogłoską oznacza akcentowaną sylabę.

1. [i] — samogłoska wysoka (= przymknięta) przednia płaska, wymawiana jak pol. ‹i›.

[níne] ‘oni, one’

[pij] ‘pies’

[píre] ‘wilk’

[íge] ‘młode (zwięrzęcia)’

[izí] ‘mały’

[íləš] ‘życie’

[indéš] ‘dziewięć’

[nij] ‘łyko’

[ímńe] ‘koń’

[igéće] ‘pogoda’

[vij] ‘siła’

[ik] ‘jeden’

2. [ü] — samogłoska wysoka (= przymknięta) przednia okrągła, wymawiana jak w niem. ‹über›, fr. ‹sûr›.

[üp] ‘włosy’

[tür] ‘brzeg, skraj’

[kǘzö] ‘nóż’

[kütǘ] ‘stado’

[üj] ‘masło, olej’

[müj] ‘miód’

[ǘdər] ‘dziewczyna’

[ǘməl] ‘cień’

[ǘvö] ‘wierzba’

[kü] ‘kamień’

[küeštáš] ‘piec (np. chleb)’

[kǘćək] ‘krótki’

3. [u] — samogłoska wysoka (= przymknięta) tylna okrągła, wymawiana jak pol. ‹u›.

[túdo] ‘on, ona’

[núno] ‘tamci’

[vuj] ‘głowa’

[uláš] ‘być’

[túšto] ‘tam’

[uké] ‘nie’

[arú] ‘czysty’

[kugú] ‘duży’

[pasú] ‘pole’

[užáš] ‘część’

[ustá] ‘zdolny’

[ušém] ‘związek’

4. [e] — samogłoska średnia przednia płaska, wymawiana jak pol. ‹e›. [redukcja]

[eré] ‘zawsze’

[me] ‘my’

[eŋér] ‘rzeka’

[ner] ‘nos’

[teŋgé] ‘rubel’

[kué] ‘brzoza’

[téle] ‘zima’

[kéće] ‘dzień’

[érge] ‘syn’

[ímńe] ‘koń’

[tə́lze] ‘miesiąc’

[néle] ‘ciężki’

5. [ö] — samogłoska średnia przednia okrągła, wymawiana jak w niem. ‹schön›, fr. ‹fleur›. [redukcja]

[pört] ‘dom’

[örš] ‘gil’

[kö] ‘kto?’

[jön] ‘sposób’

[sösná] ‘świnia’

[jörá] ‘dobra’

[jö́sö] ‘trudny’

[kö́rgö] ‘wnętrze’

[vǘľö] ‘klacz’

[rǘdö] ‘środek’

[šǘdö] ‘sto’

[kǘzö] ‘nóż’

6. [ə] — samogłoska centralna, wymawiana jak w ang. ‹ago›.

[tə́lze] ‘miesiąc’

[túnəktəšo] ‘nauczyciel’

[ər] ‘kopiejka’

[kə́zət] ‘teraz’

[mə́jən] ‘mój’

[tə] ‘ten’

[érək] ‘wolność’

[ə́ľe] ‘był’

[jéćəze] ‘narciarz’

[pə́ləš] ‘ucho’

[jər] ‘dokoła’

[ómədəmələk] ‘bezsenność’

7. [o] — samogłoska centralna, wymawiana jak pol. ‹o›. [redukcja]

[mo] ‘co?’

[koká] ‘ciotka’

[vož] ‘korzeń’

[jot] ‘obcy’

[vošt] ‘przez, na wylot’

[joŋéž] ‘łuk’

[mólo] ‘inny’

[óto] ‘gaj’

[kórno] ‘droga’

[túšto] ‘tam’

[kólo] ‘dwadzieścia’

[š́ošo] ‘wiosna’

8. [a] — samogłoska niska (= otwarta) środkowa płaska, wymawiana jak pol. ‹a›.

[ak] ‘cena’

[avá] ‘matka’

[táu] ‘dziękuję’

[ulám] ‘jestem’

[oŋáj] ‘interesujący’

[jedá] ‘każdy’

[joćá] ‘dziecko’

[saj] ‘dobry’

[pasú] ‘pole’

[pašá] ‘praca’

[ušán] ‘mądry, inteligentny’

[žap] ‘czas’

Więcej przykładów ilustrujących wymowę powyższych samogłosek można znaleźć między innymi w Wikipedii, wyszukując podane opisy, na przykład „samogłoska wysoka przednia płaska”.