авто́бус де́не кая́ш jechać autobusem

Альп ку́рык Alpy

а ти́де кӧ? a to kto?

вес элла́ inne/ obce kraje

вра́чым ӱжа́ш wezwać lekarza

газе́тым луда́ш czytać gazetę

дире́ктор де́не мутлана́ш rozmawiać z dyrektorem

Евро́по Europa

Евро́по Уше́м Unia Europejska

Елула́н книга́м пуэ́м dam książkę Jelu

еш и́лыш rodzinne życie

еш пӧрт rodzinny dom

жапе́м тидла́н у́ке nie mam na to czasu

изи́ йоча́ małe dziecko

ий муча́ш koniec roku

ий тӱҥа́лтыш początek roku

ик гана́ jeden raz

ик мутыма́т ом у́мыло nie rozumiem ani słowa

и́кте гыч лу ма́рте шотла́ш liczyć od jednego do dziesięciu

и́лыш — мо́дыш о́гыл życie to nie zabawa

ия́ш тунема́ш uczyć się pływać

йо́дышым пуа́ш zadać pytanie

йолта́ш де́не пырля́ razem z przyjacielem

йӧратыма́ш се́рыш miłosny list

йот эл obcy kraj

йоча́ гай dziecinny, jak dziecko

йоча́дыме еш bezdzietna rodzina

йоча́дыме ӱдырама́ш bezdzietna kobieta

йоча́дымылык bezdzietność

йоча́ моде́ш dziecko się bawi

йоча́ мо́дыш dziecięca zabawka

йӱра́н deszczowy

йӱра́н иге́че deszczowa pogoda

йӱра́н ий deszczowy rok

йӱр йӱре́ш pada deszcz

йӱ́штӧ вӱд zimna woda

йӱ́штӧ иге́че zimna/ mroźna pogoda

Йӱ́штӧ Кугыза́ Dziadek Mróz

йӱ́штӧ марде́ж zimny/ mroźny wiatr

йӱ́штӧ сар zimna wojna

йӱ́штӧ те́ле mroźna zima

йӱ́штӧ то́лын przyszedł mróz

йы́лме еш rodzina językowa

ка́нде ер błękitne jezioro

кас ма́рте do wieczora

кас марте́ вуча́ш czekać do wieczora

ке́че-вла́кым шотла́ш liczyć dni

ке́чым шотла́ш liczyć dni

кид ки́дым мушке́ш ręka rękę myje

ки́нде олме́ш zamiast chleba

книга́м луда́ш czytać książkę

книга́м пуа́ш dać książkę

книга́ муча́ш zakończenie książki

кок гана́ dwa razy

кок йолта́ш dwoje przyjaciół

кок йылма́н dwujęzyczny

кок пӧлема́н dwupokojowy

кок пӧлема́н паче́р dwupokojowe mieszkanie

кӧн и́мн́е? czyj to koń?

кӧн нерге́н o kim?

ко́рно яра́ droga jest pusta

ко́рныш я́мде лия́ш szykować się/ przygotowywać się do drogi

кугу́ еш duża rodzina

кугу́ эҥе́р duża rzeka

кужу́ му́ро długa piosenka

кум гана́ trzy razy

кум гана́ ку́мыт trzy razy trzy

кум ия́ш trzyletni

ку́мло еҥ на́ре około trzydziestu osób

курча́кла коя́ш wyglądać jak lalka

курча́кла мода́ш bawić się lalkami

курча́к теа́тр teatr lalek

ку́шкыжмо ма́рте do wtorku

ку́шкыжмым вуча́ш czekać na wtorek

ладыра́ пуше́ҥге rozłożyste drzewo

ладыра́ ту́мо rozłożysty dąb

луда́ш-воза́ш тунема́ш uczyć się czytać i pisać

луда́ш тунема́ш uczyć się czytać

лу еҥ dziesięć osób

лу ия́ш dziesięcioletni

лу ма́рте шотла́ш liczyć do dziesięciu

лу ме́ҥге на́ре około dziesięciu kilometrów

лу́чко ий на́ре około piętnastu lat

лы́ве шу́лдыр skrzydło motyla

май тӱҥа́лтыш początek maja

марде́ж ваштаре́ш pod wiatr

марде́ж вий siła wiatru

марде́ж де́не z wiatrem

Мари́й Эл Mari El

марла́-англичанла́ муте́р słownik maryjsko-angielski

машина́м пуа́ш dać samochód

ме каена́, а тый ты́ште кода́т my idziemy, a ty zostajesz tutaj

мемна́н кокла́ште wśród nas, między nami

мемна́н пӧртна́ nasz dom

ме тенда́м вучена́ czekamy na was

мо де́не тендала́н полше́н керта́м? jak mogę wam pomóc? (dosł. ‘czym mogę…’)

мо́дыш автомоби́ль zabawkowy samochód

мо ли́йын? co się stało?

мото́р йоча́ ładne dziecko

му́зыкым йӧрата́ш lubić muzykę

му́ро пайре́м święto/ festiwal piosenki

му́рын му́тшым тунема́ш uczyć się tekstu/ słów piosenki

муча́ш деч посна́ bez końca, nieprzerwanie

муча́ш ма́рте do końca

мый дене́м ze mną

мый журнали́ст ула́м jestem dziennikarzem

мый пи́рым ужына́м widziałem wilka

мы́йым вуча́т czekają na mnie

мы́йын ача́м mój ojciec

мы́йын йолташе́м mój przyjaciel

мы́йын олме́ш zamiast mnie, za mnie

окна́м мушка́ш umyć okno

окна́м петыра́ш zamknąć okno

окна́м поча́ш otworzyć okno

окса́ де́не нала́ш kupić za pieniądze

окса́м колта́ш wysłać pieniądze

окса́м луда́ш liczyć pieniądze

окса́м по́что де́не колта́ш wysłać pieniądze pocztą

окса́м тӱла́ш płacić pieniądze

окса́м шотла́ш liczyć pieniądze

окса́ тидла́н у́ке nie ma na to pieniędzy

окса́ уке́лык brak pieniędzy

ола́ ма́рте тора́ о́гыл nie jest daleko do miasta

олмапу́ лышта́ш liść jabłoni

олмеше́м zamiast mnie, za mnie

омса́м петыра́ш zamknąć drzwi

орфогра́фий муте́р słownik ortograficzny

пайре́м де́не! wszystkiego dobrego z okazji święta!

паша́ нерге́н мутлана́ш rozmawiać o pracy

паша́шке колта́ш wysłać/ posłać do pracy

пеле́дыш пайре́м święto/ festiwal kwiatów

пел шага́т на́ре około pół godziny

пеш кугу́ bardzo duży

почеламу́тым луда́ш czytać/ recytować wiersz

почеламу́тым тунема́ш uczyć się wiersza

пӱ́тынь э́лыште w całym kraju

пычке́мыш вер ciemne miejsce

пычке́мыш йӱд ciemna noc

пычке́мыш кава́ ciemne niebo

пычке́мыште шинча́ш siedzieć po ciemku (dosł. ‘siedzieć w ciemności’)

пычке́мыш ы́л́е było ciemno

Рошто́ го́дым w Boże Narodzenie, podczas Bożego Narodzenia

Рошто́ кани́кул ferie bożenarodzeniowe

Рошто́ пайре́м Boże Narodzenie (dosł. ‘święto Bożego Narodzenia’)

Рошто́ пайре́м де́не! Wesołych świąt Bożego Narodzenia!

ручка́ олме́ш каранда́ш де́не воза́ш pisać ołówkiem zamiast długopisem

руш йы́лме język rosyjski

рушла́ мутлана́ш mówić po rosyjsku

рушла́ туныкта́ш uczyć po rosyjsku

руш ял rosyjska wieś/ wioska

са́йын мура́ш dobrze śpiewać

сакыра́н ко́фе kawa z cukrem, słodzona kawa

сакыра́н чай herbata z cukrem, słodzona herbata

самолё́т шу́лдыр skrzydło samolotu

се́рышым воза́ш pisać list

се́рышым колта́ш wysłać list

сӱретла́ш йӧрата́ш lubić rysować

та́мле олма́ pyszne/ smaczne/ słodkie jabłko

та́че ма́рте do dzisiaj

та́че пеш йӱ́штӧ dzisiaj jest bardzo zimno

теа́трыш куна́м кае́т? kiedy idziesz do teatru?

те́ле вурге́м zimowe ubranie

те́ле жап zimowy czas

те́ле ке́че zimowy dzień

те́ле ты́лзе grudzień (dosł. ‘zimowy miesiąc’)

телефо́н книга́ książka telefoniczna

телефо́н ме́ҥге słup telefoniczny

телефо́н но́мер numer telefonu

тенда́н де́не z wami

тенда́н книгада́ wasza książka

тени́й кеҥе́жым latem tego roku, tego lata

тени́й чодыра́ште шу́ко по́ҥго у́ло w tym roku w lasach jest dużo grzybów

тени́йысе кеҥе́ж tegoroczne lato

тени́йысе олма́ tegoroczne jabłka

теҥге́че касте́не wczoraj wieczorem

теҥге́че эрде́не wczoraj rano

теҥге́чысе газе́т wczorajsza gazeta

теҥге́чысе ке́чын wczorajszego dnia, wczoraj

те́ҥыз вӱд woda morska

те́ҥыз кол morska/ słonowodna ryba

те́ҥыз сер brzeg morza

ти́де кӧн? czyje to jest?

ти́де мемна́н to jest nasze

ти́де мо? co to jest?

ти́де мо́дыш о́гыл to nie jest gra/ zabawa

ти́де тенда́н to jest wasze

ти́де тыла́т, а ти́де мыла́м to dla ciebie, a to dla mnie

ти́де шо́шым tej wiosny

толыда́ мо? przyjdziecie?

ту́до мемна́м оге́ш па́ле on nas nie zna

ту́дын де́не z nim, z nią

тӱҥа́лтыш гыч муча́ш ма́рте od początku do końca (także: тӱҥа́лтыш деч…)

тӱҥа́лтыш деч муча́ш ма́рте od początku do końca (także: тӱҥа́лтыш гыч…)

тӱҥа́лтышдыме-муча́шдыме bez początku i końca, nieskończony

тӱҥа́лтыш о́шкыл pierwszy krok

тӱҥа́лтыш уро́к pierwsza lekcja (dosł. ‘początkowa lekcja’)

тый тола́т мо? czy przyjdziesz?

ты́йым йӧрате́м kocham cię

ты́йын пӧрте́т twój dom

тылане́т те́ле мола́н келша́? dlaczego lubisz zimę?

ты́лзе муча́ш koniec miesiąca

ты́лзе тӱҥа́лтыш początek miesiąca

уве́рым вуча́ш czekać na wiadomość

ужа́р олма́ zielone jabłko

ужа́р о́лык zielona łąka

ужа́р шу́до zielona trawa

У ий пайре́м święto Nowego Roku

у му́рым тунема́ш uczyć się nowej piosenki

Ура́л ку́рык Ural

уре́м тӱҥа́лтыш początek ulicy

уре́мыште йӱ́штӧ na dworze jest zimno

у́шышто шотла́ш liczyć w pamięci/ w głowie

фильм муча́ш koniec/ zakończenie filmu

финн-у́гор йы́лме еш rodzina języków ugrofińskich

фро́нтыш колта́ш wysłać/ posłać na front

футбо́л де́не мода́ш grać w piłkę nożną

чын йолта́ш prawdziwy przyjaciel

шага́л жап mało czasu

шага́л мут де́не w kilku/ niewielu słowach

шинча́ тӱс kolor oczu

шо́кшо элла́ ciepłe kraje

шо́чмо ий rok urodzenia

шо́чмо йы́лме język ojczysty

шо́чмын эрде́не w poniedziałek rano

шо́шо марде́ж wiosenny wiatr

шо́шо то́лын przyszła wiosna

шу́ко гана́ wiele razy

шу́ко йоча́н wielodzietny

шу́ко книга́ dużo książek

шу́ко луда́т — шу́ко пале́т dużo czytasz, dużo wiesz

шу́ко паша́ dużo pracy

шуша́ш арня́н w przyszłym tygodniu

шуша́ш арня́н Моско́шко кае́м w przyszłym tygodniu jadę do Moskwy

шуша́ш ку́шкыжмын w przyszły wtorek

шӱ́дырым луда́ш liczyć gwiazdy

экза́меныш я́мде лия́ш przygotowywać się do egzaminu

эҥе́р тӱҥа́лтыш początek/ źródło rzeki

эр гыч кас ма́рте od rana do wieczora, cały dzień

эрла́ ма́рте do jutra

эр ма́рте йӱра́ш padać do rana (o deszczu)

эр шо́шо wczesna wiosna

эше́ ужа́т jeszcze zobaczysz

я́мде лий! bądź gotowy/ przygotowany!

янда́ омса́ szklane drzwi

янда́ омса́н пӧрт dom ze szklanymi drzwiami

янда́р кид czyste ręce (także przenośnie)

янда́р юж czyste powietrze

яра́ жап wolny czas

яра́ жа́пыште w wolnym czasie

яра́ пе́чке pusta beczka