lipiec

С. Бессонова, Июль, [w:] Латкок тылзе. Почеламут-влак, 2011.

¹ Июль — кеҥежын рӱдыжӧ,

Эн шокшо, сылне жап.

Ӱжеш эҥер вӱд кӱдыкшӧ

Кап-кылым шуараш.

⁵ Пасушто шурно толкынла

Мардеж ден лӱҥгалтеш.

Ончен у киндым, чонышто

Шӱм-кумыл нӧлталтеш.

⁹ Чодыраште, ӱшык верыште,

Пистерже пеледеш.

А тушто мӱкш шке ешыж ден

Нектарым погалеш.

¹³ Пакчаште, олма садыште

Саска лӧзаҥ кушкеш.

Каваште, вуй ӱмбалне, пеш

Турий йӱк шергылтеш.

¹⁷ Июль — кеҥежын рӱдыжӧ,

Эн ямле, сылне жап.

Лач тудо мыйын шӱмыштӧ

Куаным шочыкта.

(1–2) Июль — кеҥежын рӱдыжӧ, эн шокшо, сылне жап. ‘Lipiec to środek lata, najgorętsza i najpiękniejsza pora.’

(3–4) Ӱжеш эҥер вӱд кӱдыкшӧ кап-кылым шуараш. ‘Woda w rzece przyciąga do siebie, by hartować ciała.’

(5–6) Пасушто шурно толкынла мардеж ден лӱҥгалтеш. ‘Na polu zboże kołysze się na wietrze jak fala.’

(7–8) Ончен у киндым, чонышто шӱм-кумыл нӧлталтеш. ‘Gdy patrzy się na nowe ziarno, nastrój się poprawia.’

(9–10) Чодыраште, ӱшык верыште, пистерже пеледеш. ‘W lesie, w osłoniętym przed wiatrem miejscu, kwitnie lipowy zagajnik.’

(11–12) А тушто мӱкш шке ешыж ден нектарым погалеш. ‘A tam pszczoła ze swoją rodziną zbiera nektar.’

(13–14) Пакчаште, олма садыште саска лӧзаҥ кушкеш. ‘W ogrodzie, w sadzie z jabłoniami dojrzewają owoce.’

(15–16) Каваште, вуй ӱмбалне, пеш турий йӱк шергылтеш. ‘Na niebie, nad głową mocno rozbrzmiewa głos skowronka.’

(17–18) Июль — кеҥежын рӱдыжӧ, эн ямле, сылне жап. ‘Lipiec to środek lata, najprzyjemniejsza i najpiękniejsza pora.’

(19–20) Лач тудо мыйын шӱмыштӧ куаным шочыкта. ‘To on rodzi radość w moim sercu.’

а ‘a’.

верыште; ~ыште = iness.

вуй ‘głowa’.

вӱд ‘woda’.

ден = poimek w funkcji kom.; = poimek w funkcji narz.

еш ‘rodzina’; ~ыж = 3. os. lp.

жап ‘czas, pora’.

июль ‘lipiec’.

йӱк ‘głos; odgłos’.

кава ‘niebo’; ~ште = iness.

капкыл ‘ciało; postawa ciała’; ~ым = bier. W nowej ortografii wyraz pisany bez łącznika.

кеҥеж ‘lato’; ~ын = dop.

кинд|е ‘chleb; ziarno; zboże’; ~ым = bier.

куан ‘radość, szczęście’; ~ым = bier.

кушк|аш, ам ‘rosnąć; rozwijać się’; ~еш = 3. os. lp.

кӱдык ‘blisko, obok, do (kogoś, czegoś)’; ~шӧ = 3. os. lp.

лач ‘tylko, właśnie; dokładnie; własciwie’.

лӧзаҥ|аш, аш ‘dojrzewać’; ~ = krótka forma im. przys. twierdzącego.

лӱҥгалташ, ам ‘kołysać się’; ~еш = 3. os. lp.

мардеж ‘wiatr’.

мӱкш ‘pszczoła’.

мыйын; ~ын ‘mój’, dop. od мый ‘ja’.

нектар; ~ым = bier.

нӧлталт|аш, ам ‘podnieść się, wznieść się’; ~еш = 3. os. lp.

олма ‘jabłko’.

онч|аш, ем ‘patrzeć; widzieć; oglądać’; ~ен = im. przys. twierdzący.

пакча ‘ogród’; ~ште = iness.

пасу ‘pole’; ~што = iness.

пелед|аш, ам ‘kwitnąć, rozkwitać’; ~еш = 3. os. lp.

пеш ‘bardzo; silnie, mocno’.

пистер ‘lipowy zagajnik’ (писте ‘lipa’); ~же = 3. os. lp.

погал|аш, ам ‘zbierać, gromadzić’; ~еш = 3. os. lp. (forma wielokrotna od погаш, ем ‘ts.’).

рӱд|ӧ ‘środek’; ~ыжӧ = 3. os. lp.

сад ‘ogród; sad’; ~ыште = iness.

саска ‘jagoda; owoc’.

сылне ‘piękny’.

толкын ‘fala’; ~ла = komp.

тудо ‘tamten; tamto. on, ona’.

турий ‘skowronek’.

тушто ‘tam’.

у ‘nowy’.

ӱж|аш, ам ‘wzywać, przywoływać; zachęcać; przyciągać, wabić’; ~еш = 3. os. lp.

ӱмбалне ‘na, na górze; nad’.

ӱшык ‘cichy, spokojny; osłonięty przed wiatrem’.

чодыра ‘las’; ~ште = iness.

чон ‘dusza’; ~ышто = iness.

шергылт|аш, ам ‘słychać, brzmieć, rozbrzmiewać’; ~еш = 3. os. lp.

шке ‘swój, własny’.

шокшо ‘gorący’.

шочыкт|аш, ем ‘rodzić; owocować; hodować; tworzyć’; ~а = 3. os. lp. (шочаш, ам ‘rodzić się’).

шуараш, ем ‘hartować; utwardzać’.

шурно ‘zboże’.

шӱм ‘serce’; ~ыштӧ = iness.

шӱм-кумыл ‘serce, dusza, nastrój’ (шӱм ‘serce’, кумыл ‘nastrój, samopoczucie’).

эн ‘najbardziej, naj‑’.

эҥер ‘rzeka’.

ямле ‘ładny, przyjemny’.