spis treści › teksty maryjskie › gaj
Сергей Чавайн, Ото. Почеламут, 1988.
¹ Ик тымык ото уло мемнан элыште,
Шога тудо ото кугу ер серыште.
Тушто ладыра деч ладыра пушеҥге кушкеш,
⁴ Тушто мотор деч мотор саска шочеш,
Тушто, ужар лышташ лоҥгаште, шӱшпык мура,
Тудо ото гыч ерышке яндар памаш йога.
⁷ Тушто шудыжат ужаргырак,
Тушто пеледышат сылнырак.
Тудо отым мый йӧратем,
¹⁰ Тушто пушеҥге руышым мый вурсем.
⸻
(1) Ик тымык ото уло мемнан элыште. ‘Jest w naszym kraju pewien cichy gaj.’
- ик ‘jeden; pewien’.
- тымык ‘cichy, spokojny’.
- ото ‘gaj, zagajnik’.
- уло ‘jest, znajduje się’, nieregularna forma 3. os. lp. od улаш (ам) ‘być’.
- мемнан ‘nasz’, dop. od ме ‘my’.
- элыште iness. od эл ‘kraj, państwo; ojczyzna’.
(2) Шога тудо ото кугу ер серыште. ‘Stoi ten gaj nad brzegiem dużego jeziora.’
- шога 3. os. lp. od шогаш (ем) ‘stać’.
- тудо ‘tamten; tamto’, także w funkcji zaimka 3. os. lp. ‘on, ona’.
- ото ‘gaj’.
- кугу ‘duży’.
- ер ‘jezioro’.
- серыште iness. od сер ‘brzeg (rzeki, jeziora)’.
(3–4) Тушто ладыра деч ладыра пушеҥге кушкеш, тушто мотор деч мотор саска шочеш. ‘Tam rosną najrozłożystsze drzewa, tam rodzą się najładniejsze owoce.’
- тушто ‘tam’.
- ладыра деч ладыра ‘najrozłożystszy’, od ладыра ‘rozłożysty, rozgałęziony’ i poimka деч ‘z, od’; konstrukcja X деч X to częsty szczególnie w poezji sposób tworzenia stopnia najwyższego.
- пушеҥге ‘drzewo’.
- кушкеш 3. os. lp. od кушкаш (ам) ‘rosnąć’.
- мотор деч мотор ‘najładniejszy’, od мотор ‘ładny’; X деч X jak wyżej.
- саска ‘jagoda; owoc’.
- шочеш 3. os. lp. od шочаш (ам) ‘rodzić się; (o roślinach) rosnąć’.
(5) Тушто, ужар лышташ лоҥгаште, шӱшпык мура. ‘Tam, wśród zielonych liści, śpiewa słowik.’
- тушто ‘tam’.
- ужар ‘zielony’.
- лышташ ‘liść’.
- лоҥгаште ‘wśród, między; pośrodku’, zgramatykalizowany iness. od лоҥга ‘gąszcz, gęstwina; głębia, głębina’ w funkcji poimka.
- шӱшпык ‘słowik’.
- мура 3. os. lp. od мураш (ем) ‘śpiewać’.
(6) Тудо ото гыч ерышке яндар памаш йога. ‘Z tego gaju do jeziora płynie czyste źródło.’
- тудо ‘tamten; tamto’, także w funkcji zaimka 3. os. lp. ‘on, ona’.
- ото гыч ‘z gaju’, od ото ‘gaj’ i poimka гыч ‘z, od’.
- ерышке ‘do jeziora’, illat. od ер ‘jezioro’.
- яндар ‘czysty’.
- памаш ‘źródło, zdrój’.
- йога 3. os. lp. od йогаш (ем) ‘lać się, płynąć, ciec’.
(7–8) Тушто шудыжат ужаргырак, тушто пеледышыжат сылнырак. ‘I trawa tam zieleńsza, i kwiaty tam piękniejsze.’
- тушто ‘tam’.
- шудыжат ‘i trawa’, od шудо ‘trawa; ziele’, przyrostka dzierżawczego 3. os. lp. же i partykuły emfatycznej ат ‘i, też’; przyrostek же pełni także funkcję wykładnika określoności, może wówczas ginąć w tłumaczeniu.
- ужаргырак ‘zieleńszy’, od ужарге ‘zielony’, długa forma używana głównie bez określanego rzeczownika, por. ужар w (5), i przyrostka рак, tworzącego formy stopnia wyższego.
- пеледышыжат ‘i kwiaty’, od пеледыш ‘kwiat’; же i ат jak wyżej.
- сылнырак ‘piękniejszy’, od сылне ‘piękny’; рак jak wyżej.
(9) Тудо отым мый йӧратем. ‘Kocham ten gaj.’
- тудо ‘tamten; tamto’, także w funkcji zaimka 3. os. lp. ‘on, ona’.
- отым bier. od ото ‘gaj’.
- мый ‘ja’.
- йӧратем 1. os. lp. od йӧраташ (ем) ‘kochać’.
(10) Тушто пушеҥге руышым мый вурсем. ‘Karcę tego, kto ścina tam drzewa.’
- тушто ‘tam’.
- пушеҥге ‘drzewo’.
- руышым bier. od руышо ‘rąbiący, ścinający’ (także jako rzeczownik ‘drwal, rębacz’), im. przym. czynny od руаш (эм) ‘rąbać, wycinać’.
- мый ‘ja’.
- вурсем 1. os. lp. od вурсаш (ем) ‘karcić, strofować, łajać, besztać’.
⸻
вурсем [1]
гыч [1]
деч [2]
ер [1]
ерышке [1]
ик [1]
йога [1]
йӧратем [1]
кугу [1]
кушкеш [1]
ладыра [2]
лоҥгаште [1]
лышташ [1]
мемнан [1]
мотор [2]
мура [1]
мый [2]
ото [3]
отым [1]
памаш [1]
пеледышат [1]
пушеҥге [2]
руышым [1]
саска [1]
серыште [1]
сылнырак [1]
тудо [3]
тушто [6]
тымык [1]
ужар [1]
ужаргырак [1]
уло [1]
шога [1]
шочеш [1]
шудыжат [1]
шӱшпык [1]
элыште [1]
яндар [1]